Op de vensterbank van mijn grootvader lag een kiezel die precies in z’n handpalm paste. Wanneer een kat zich overdag in de achtertuin waagde teneinde de rozen onder te zeiken of een vogeltje dood te bijten, reageerde mijn opa – zelfs midden in een relaas over de oorlog – door grondig te vloeken, de steen weg te grissen, de achterdeur open te gooien en met buitengewoon grote trefzekerheid over een meter of tien de kat te bekogelen, waarna het poezenbeest verschrikt over de muur wegschoot richting veiliger havens en de geriatrische scherpschutter tevreden naar buiten schuifelde om de steen weer tussen de struiken vandaan te plukken.
Soms maakt een kat uitstekend te verklaren sprongen. Zo ook het Hollands Maandblad, de ongenaakbare poes van de Nederlandse literatuur purrrrr sang, gezegend met een felien eigenzinnige lezersschare. Van oudsher maakt dit tijdschrift themanummers, over bijvoorbeeld poëzie, onderwijs, liefde en hoewel sommige thema’s strandden op de tekentafel (zoals ‘telecommunicatie’, ‘groenten en fruit’ en ‘metafrastische metagenesis’), is dit ietwat vergeten gebruik telkens succesvol gebleken. Het is dan ook tijd de sprong weer te maken door het volgende Hollands Maandblad, onder redactie van Bert Vuijsje en Erik van den Berg, volledig te wijden aan jazz. Beiden staan te boek als uitermate kundige en ervaren schrijvers en redacteurs, die naar bed gaan en opstaan met jazz, tussendoor lustig dromend over een ballonvlucht boven het Groene Hart met Dizzy Gillespie en Sarah Vaughan.
Niet alleen laat zowel Hollands Maandblad als jazz zich kenmerken door creativiteit en virtuositeit, door een grondige afkeer van geijkte paden, eveneens is het onbegrip dat jazz soms ten deel valt, de literatuur niet vreemd. Ooit hoorde ik een Engelsman verkondigen: ‘No-one listens to jazz, only science teachers and the mentally ill’, waarna diens jazzliefhebbende gesprekspartner ad hominem riposteerde: ‘You fear jazz, you fear the lack of rules, the melody get’s abstract, you mess your trousers and you run to your mommy.’ Dat verwijt van dufheid klinkt iedereen bekend in de oren die weleens een niet-lezer probeerde over te halen om een literair tijdschrift open te slaan.
Verder is gekozen voor een experimentele kruisbestuiving door samen te werken met het geroemde Jazz Orchestra van het Concertgebouw, dat het nummer gaat verspreiden onder de duizenden aficionado’s die het aankomende Jazz Festival in Den Haag zullen bezoeken.
Vrees niet, het is geen kwestie van als de kat van huis is, dansen de jazzmuzikanten op tafel (dat doen ze ook wel als de kat thuisblijft). U kunt dus uitkijken naar een nummer vol onberispelijke literatuur. Het is bovendien met evenveel liefde en toewijding gemaakt als het reguliere Hollands Maandblad. Dus ik beloof u: alles komt op z’n pootjes terecht.